Het is niet zo moeilijk om een zaklamp te kopen. Pas als je de zaklamp gebruikt, vallen je een aantal dingen op die je graag van te voren had willen weten.
- Zoals dat je de lamp vast moet houden, als je eigenlijk twee handen voor een klus in het donker vrij moet houden.
- Dat je eigenlijk die zwarte lamp in het donker niet kan vinden.
- Dat je niet genoeg licht hebt om te zien wat je doet.
- Of dat de batterijen op zijn net als je de lamp echt nodig hebt.
ZaklampInfo.nl laat je weten wat er nodig is om een goed afgewogen keuze te kunnen maken. Hier vind je de technische gegevens die je nodig hebt bij jouw beslissing. Hier vind je ook die tips en gebruikservaringen die je graag van te voren weet. Welkom en veel plezier. En denk eraan:
De beste zaklamp die er is, is de zaklamp die je bij je hebt als je hem nodig hebt!
Table of Contents
Techniek van een zaklamp
Als eerste wil ik je wegwijs maken in de techniek die bij het gebruik van een zaklamp komt kijken. Dit betekend niet dat je zelf een zaklamp hoeft te kunnen maken. Het is alleen handig dat je weet wat de technische termen betekenen die bij de beschrijving van een zaklamp staan. Ook is het bepalend bij de keuze van een zaklamp. Het is bijvoorbeeld handig om een waterdichte zaklamp te hebben voor in je sloep.
Lumen, licht opbrengst van een lamp
Lumen is een maat voor de hoeveelheid zichtbaar licht, die een lamp produceert. Bij alle lampen wordt aangegeven hoeveel lumen deze produceren. Dit is een EG regel. Toen er alleen nog gloeilampen waren, kon je die aanschaffen in een bepaalde Wattage. Voor gewoon gebruik de 25 Watt of de 40 Watt en als je veel licht nodig had de 60 Watt lamp. Nu werkt men veel met spaar-, halogeen- of LED-lampen. Deze lampen geven meer lichtopbrengst per verbruikte Watt aan elektriciteit. Vandaar dat de lichtsterkte nu met een eenheid van afgegeven lichtsterkte wordt aangegeven, de lumen.
Om een goed beeld te krijgen waar we het over hebben. Een gloeilamp van 40 Watt geeft 415 lumen licht. Een LED-lamp van 40 Watt (dit is een grote LED-lamp als vervanging voor tl-buizen) geeft ongeveer 3900 tot 4000 lumen licht. Zoek je een LED-lamp die net zoveellicht geeft als een 40 Wat gloeimap die 415 lumen licht geeft, dan heb je aan een LED-lamp van 6 Watt genoeg.
En hoe werkt dat voor een zaklamp? In de praktijk schijnt een goede LED-zaklamp van 125 lumen ongeveer 25 meter ver in een bos. Het verschilt natuurlijk per zaklamp of je eenzelfde resultaten behaald.
Lampen in een zaklamp
Gloeilamp: 40W lamp geeft 415 lumen, levensduur 1000 branduren.
Het is per 2012 verboden om in de EU gloeilampen te verkopen. Dit is gedaan omdat de gloeilamp vrij veel energie verbruikt en zeker omdat er goede alternatieven in omloop zijn. De gloeilamp werkt, doordat er stroom door een draad wolfraam (de gloeidraad) wordt geleid. Hoe meer stroom je door de draad leidt, hoe heter de gloeidraad wordt en hoe witter het licht wordt dat wordt uitgezonden. Dit gebeurt in een bol van glas waar geen zuurstof in zit omdat anders de gloeidraad zou verbranden. Toch verdampt de gloeidraad door de hitte en heeft de lamp een zeer beperkte levensduur. De gloeilamp verbruikt veel energie omdat ongeveer 95% in warmte wordt omgezet en maar 5% in zichtbaar licht.
Halogeenlamp: 28W geeft 300 lumen, levensduur 2000 branduren.
Halogeen lampen zijn gloeilampen waar in de glasbol een gas wordt gedaan (halogeengas). Het halogeen zorgt ervoor dat de gloeidraad langer meegaat, door het tegengaan van de verdamping van de gloeidraad. Door de chemische reactie met het gas wordt de gloeidraad zelfs weer aangevuld. Dit werkt het beste onder een grote luchtdruk en met veel hitte. De glasbol van de halogeenlamp is dan ook gemaakt van hittebestendig glas en is heel klein om bestand te zijn tegen een hoge druk. Daarom kan de glasbol in kleine armaturen worden gezet en op plaatsen waar veel licht nodig is, auto- en fiets verlichting, spotjes en natuurlijk in zaklampen. Het rendement van de halogeen lamp is ongeveer 20%, oftewel 20% van de energie wordt omgezet in licht en 80% in warmte. Waarschuwing, raak nooit een halogeenlamp aan met je blote handen. Het vet en vuil op je vingers zorgt ervoor dat de lamp heel snel doorbrandt. Gebruik altijd een doek om het lampje mee op te pakken.
Zaklampen met Krypton lamp
Krypton-gloeilampen werken hetzelfde als halogeenlampen, maar zijn gevuld met het edelgas krypton. Het krypton werkt beter dan de halogenen, waardoor er meer stroom door de gloeidraad kan worden gezonden en daardoor is er meer lichtopbrengst. Ook kan een krypton lamp nog kleiner gemaakt worden dan de halogeen lamp. Krypton is wel een duur gas en wordt daarom minder vaak gebruikt.
Spaarlamp, 8W geeft 400 lumen, levensduur 6000 tot 10000 branduren
Een spaarlamp is eigenlijk een opgevouwen tl-lamp. In de lamp wordt UV-licht opgewekt door een elektrische ontlading in een buis die met gas gevuld is. Aan de binnenkant van de buis zit een fluorescerend poeder, dat het UV-licht omzet naar wit licht. Spaarlampen zijn groot en zwaar vanwege de elektronica die in de fitting is ingebouwd. De spaarlamp is gevuld met kwikdamp, dat erg giftig is. Twee dingen die niet handig zijn, in een lamp die je veel bij je draagt en die makkelijk kan vallen. Het rendement is wel groter dan van een gloeilamp, namelijk 35%.
LED-lampen, 6W geeft 400 lumen, levensduur 50000 branduren, rendement is 50%
De Light Emitting Diode is gebaseerd op het fenomeen dat sommige materialen licht uitzenden als er een elektrische stroom doorheen wordt geleidt. We noemen dat elektroluminescentie. Het licht wordt op één golflengte uitgezonden. Dat betekend dat het licht van een LED altijd maar één kleur is. Je hebt dan ook LED’s in veel verschillende kleuren. Om wit licht te krijgen heb je drie LED’s nodig, rood, groen en blauw. Of je gebruikt fluorescentie, een coating die het licht veranderd, om het licht wit te krijgen, net als in de tl-, of spaarlamp.
Tegenwoordig is een LED de standaard geworden. De voordelen van LED’s zijn groot. Ze verbruiken weinig energie, ze worden nauwelijks warm, ze zijn schokbestendig, ze gaan heel lang mee en ze zijn makkelijk te verwerken omdat ze zo klein zijn. Je ziet dan ook veel zaklampen met LED-lampen, juist omdat ze zo weinig energie nemen. De ontwikkeling van LED’s is nog steeds in volle gang. Vooral op gebied van de hoeveelheid licht dat een ledje levert, hoeveel energie het verbruikt en de kleur van het licht. Vooral de productie van wit licht is in volle gang. Zorg dat jouw zaklamp de nieuwste LED-technologie heeft. Dat kan altijd uit. Meer informatie over led’s vind je op Wikipedia.
Specialistische zaklampen
UV-lampen
UV-lampen zijn gloeilampen, fluorescentie-lampen of LED-lampen, die UV-licht uit zenden. UV-licht is voor het oog onzichtbaar. De meest UV-lampen of “black lights” stralen ook blauw licht uit. Er zijn veel stoffen die zichtbaar worden gemaakt door het UV-licht. Daarom worden UV-zaklampen veel professioneel gebruikt, denk hierbij aan het controleren van de hygiëne in keukens, ziekenhuizen en forensisch onderzoek.
Infra-rood lampen
Infrarood straling wordt uitgestraald door alles wat warmte produceert. Infrarood is niet zichtbaar voor het oog. Er worden infraroodlampen geproduceerd omdat de warmte weldadig werkt, bij bijvoorbeeld spierpijn.
Nachtkijkers vangen vooral infrarood licht op en het gebruik van een infrarood zaklamp zorgt ervoor dat je meer kan ‘zien’. Vooral handig als je zelf niet opgemerkt wil worden.
Reflectoren in een zaklamp
Een lampje schijnt alle kanten op. Om het licht van het lampje te bundelen tot een straal, gebruikt men in de kap van de zaklamp een parabolische spiegel, die het uitgestraalde licht naar voren reflecteert. Het glas in de kap, werkt vaak als een lens. Soms zie je groeven in het glas, deze groeven hebben dezelfde werking als een bolle lens en heten fresnellenzen. Fresnellenzen zijn lichter en platter dan bolle lenzen, de groeven buigen het verspreidde licht tot een bundel. Meer over Fresnel lezen op WikiPedia
Batterijen voor je zaklamp
Een lamp heeft elektriciteit nodig om te branden. Dat lijkt een open deur, maar het betekent dat als je een draagbare lamp hebt, dat je ook een draagbare elektriciteitsbron nodig hebt. Daar zit hem de kneep. Je kan batterijen gebruiken en die worden zeker ook gebruikt. Batterijen hebben echter een beperkte voorraad energie. Een zaklamp die je een paar minuten per keer nodig hebt heeft daar geen last van. Gebruik je de zaklamp een aantal uren, bijvoorbeeld tijdens een wandeling in het donker, of elke avond of nacht, dan moet je toch wel even nadenken wat voor jou de beste oplossing is. Hieronder bespreek ik een aantal verschillende oplossingen die je in de markt kan vinden.
Wegwerp batterijen
Wegwerp batterijen zie je vaak bij zaklampen. In een batterij wordt energie opgeslagen en via een chemische reactie komt deze weer vrij. Batterijen bevatten zware metalen, deze zijn giftig en schadelijk als ze in het milieu komen. Tegenwoordig gaan wegwerp batterijen lang mee en is er een goed recycling-systeem opgezet. Alkaline batterijen zijn de bekendste batterijen en leveren 3,5 keer meer energie dan de goedkopere zink-koolstof batterijen. Ook heb je niet oplaadbare lithium batterijen, deze gaan weer 6x langer mee dan alkaline batterijen. Er zijn verschillende maten batterijen. Via knoopcellen, AAA en AA batterijen naar de grote C of D batterijen. Het is jammer en vooral onhandig, dat je deze batterijen maar een keer kan gebruiken.
Oplaadbare batterijen
Gelukkig zijn er herlaadbare batterijen. Eigenlijk is elke herlaadbare batterij een accu. (De naam accu is een afkorting van accumulator). Bij deze batterijen is de chemische reactie omkeerbaar en kan je de batterij weer opladen als deze leeg dreigt te raken. De beste herlaadbare batterijen zijn de lithium-ion batterijen. Het opladen kan gebeuren door de zaklamp op een laadstation te zetten, de batterijen uit de zaklamp te halen en in een batterijlader te laden, of via een powerbank. Er zijn ook zaklampen die zelf energie leveren. Door geïntegreerde zonnecellen of een slinger, waarmee je zelf via een dynamo de batterij kunt opladen. Wees er bedacht op dat als je batterijen langere tijd niet gebruikt, er een kleine kans bestaat dat de batterijen gaan lekken. Haal dus de batterijen, zowel de oplaadbare als de niet-oplaadbare, uit jouw zaklamp als je de zaklamp een aantal maanden niet gebruikt.
Zaklamp met dynamo
De ouderwetse knijpkant is een zaklamp die helemaal geen batterij heeft. Door het knijpen, drijf je een dynamo aan die rechtstreeks energie levert aan de lamp. Een heel milieuvriendelijke oplossing. De zaklamp is ook heel betrouwbaar, omdat je nooit met een lege batterij komt te zitten. Het nadeel is dat het dynamo veel lawaai maakt en je snel een lamme hand krijgt. Wel goede training voor je handspieren.
Tegenwoordig zie je dat de dynamo met een zwengel wordt aangedreven. De ronddraaiende beweging is makkelijker vol te houden. Het maakt wel nog steeds veel lawaai. Gekoppeld aan een oplaadbare batterij is het toch een heel handige oplossing.
Zonnecellen
Zoals hierboven is aangegeven zie je ook zaklampen met zonnecellen. Hoe groter het oppervlak aan zonnecellen, hoe meer energie er wordt geleverd. Omdat een zaklamp draagbaar moet blijven, zijn vooral de kleine LED-lampen die je met een sleutelhanger aan je rugzak kan hangen, het handigst voor een toepassing met zonnecellen. In situaties waar je niet zomaar toegang tot het elektriciteitsnet hebt, is een zaklamp op zonnecellen een goed alternatief. Vooral als je op vakantie bent, met de fiets, in de caravan of op het water. Let wel, solar zaklampen moeten op een plek liggen of hangen, waar veel licht, liefst direct zonlicht komt, zodat ze kunnen opladen.
Zaklamp behuizing
Omdat een zaklamp zo licht mogelijk moet zijn, worden de meeste zaklampen van aluminium gemaakt. Dit metaal is licht en sterk. Een ander materiaal is plastic. Plastic is licht en goedkoop, het wordt echter snel vies, verouderd in zonlicht en is minder sterk dan metaal. Er worden dan ook middelen aan het plastic toegevoegd om veroudering en inwerking van UV tegen te gaan. ABS is een plasticsoort die deze middelen heeft en daardoor lang meegaat. Rubber is een natuurlijk product en wordt vooral gebruikt om zijn goede grip, schokvastheid en waterdichtheid.
Water- en stofdichtheid
Bedenk voor dat je jouw zaklamp koopt, waar en hoe je de zaklamp wilt gaan gebruiken. Moet de lamp water en/of stootvast zijn? Er zijn Internationale Productnormen (afgekort IP) van twee cijfers die aangeeft hoe dicht een product is. Het 1e cijfer geeft aan hoe sterk het product bestand is tegen stof, het 2e cijfer geeft aan hoe sterk het product bestand is tegen water.
Er is sprake van een norm voor de stootvastheid. Deze is helaas nog niet officieel ingevoerd. Deze zal dan het 3e deel van het IP nummer worden.
Gewicht en draagbaarheid
Zoals gezegd is het belangrijk dat een zaklamp goed draagbaar is. Het gewicht van de batterijen is hiervoor bepalend. Dat betekend dat hoe energiezuiniger de lamp is, hoe minder gewicht aan batterijen je hoeft mee te dragen. Een zaklamp zonder batterijen, zoals de knijpkat is heel licht en makkelijk mee te nemen.
Soms is het belangrijk dat je een aantal uur achter elkaar met de lamp moet kunnen werken. Dan ben je gebonden aan een zwaardere batterij of accu. Neem dan een zaklamp met een goed handvat, zodat de lamp lekker in de hand ligt. Een plastic of rubber handvat is ook fijner omdat het niet zo koud aanvoelt, zoals met een metaal.
Wil je beide handen vrij hebben om mee te werken, dan wil je een lamp die makkelijk is neer te zetten, op te hangen of magnetisch is vast te klikken. Een hoofdlamp is fijn als je veel beweegt, je hebt dan altijd het licht op de plek waar je kijkt. Een hoofdlamp is wat minder sociaal in gezelschap omdat je anderen er snel mee verblindt.
Zaklamp instellingen
De wat duurdere zaklampen en vooral de hoofdlampen, hebben meerdere instellingen voor de lamp. Je kan kiezen tussen ver stralen, dichtbij en wat meer gespreid licht, een puls licht om te seinen, en rood licht als je je medemens niet wil verblinden of van hun nachtzicht wil beroven. Vaak zitten deze instellingen onder een knop, waarmee je tussen de instellingen wisselt. Het kan heel wat van de levensduur van je batterijen schelen als je de lamp in de lage stand gebruikt, in plaats van op volle intensiteit. Soms draai je aan de kop van de lamp om de reflector dichter of verder van de lichtbron te stellen. Dit verandert de vorm van de lichtbundel en dus de licht intensiteit, zonder het stroomverbruik te verminderen.
Zaklamp kleur
Het lijkt niet zo belangrijk, maar de kleur van de behuizing, is toch ook bepalend voor de keus van de lamp. Je hebt de zaklamp namelijk nodig als het donker is. Een zwarte lamp is veel moeilijker om in het donker te vinden, dan een lamp met een lichte kleur. Als je de zaklamp buiten gebruikt, is het niet handig dat de lamp een camouflage kleur heeft. Als hij valt is hij tussen de blaadjes moeilijk te vinden. Vandaar dat je ook gele, rode en zilver kleurige lampen te koop ziet staan. Misschien niet de kleuren van jouw eerste keuze, maar wel erg handig om je zaklamp weer te vinden.
Gebruik van zaklampen
Bij de keuze van de zaklamp is het gebruik de beslissende factor. Hieronder bespreek ik de meest voorkomende situaties waar je een zaklamp nodig hebt.
Elektriciteit uitval
Noodsituaties komen gelukkig nauwelijks voor. Toch zijn er situaties waar het bij de hand hebben van een zaklamp erg handig is. Als eerste natuurlijk als de elektriciteit uitvalt. Het is dan handig dat je een gebruiksklare zaklamp, dus een met volle batterijen, op een makkelijk te bereiken plaats hebt staan, bijvoorbeeld in een trapkast. Dan kun je in het donker de zaklamp in de meterkast vinden en daar de stoppen en/of de aardlekschakelaar controleren.
Auto pech
Je staat met je auto pech in het donker. Het is dan fijn als je even onder de motorkap kunt kijken wat er aan de hand is. In deze situatie is het handig om een hoofdlamp of een speciale magnetische auto zaklamp die je aan de auto kan vastklikken, in de auto te hebben liggen.
Verdwalen
Verdwalen, hebben we in deze tijd nog wel de mogelijkheid om te verdwalen? Eigenlijk niet, maar ik ben teveel avonturier om deze situatie niet te bespreken. Veel zaklampen hebben een sein functie. Dan moet je wel de morse code van het noodsignaal weten. Bij deze: SOS is drie kort, drie lang en weer drie kort, Oftewel – – – – – – – – -. Oh en als de batterijen op zijn kan je de spiegeling van de reflector gebruiken als de zon schijnt.
Sommige zaklampen worden als tactische lampen geadverteerd. Deze kan je gebruiken als zelfverdediging. Ze zijn zo groot en sterk dat je er iemand een flinke klap mee kan verkopen. Een iets vriendelijker gebruik van een zaklamp als wapen, is om iemand met je zaklamp te verblinden en snel weg te rennen.
Auto
Eigenlijk hierboven al besproken. Een extra lamp in je auto is handig. Er zijn vele mogelijkheden. De hierboven al besproken magnetische auto zaklamp die je overal op je auto kan vastklikken. Er zijn ook zaklampen die je via je sigaretten aansteker kunt opladen. Zorg in ieder geval, dat je een zaklamp in je dashboard kast hebt liggen.
Kamperen
De situatie waar een zaklamp het meest wordt gebruikt is bij kamperen. Juist met kamperen is het handig om goed aandacht aan de aanschaf van jouw zaklantaarn te geven. Gewicht en handigheid staan hierbij voorop. Let hierbij eens niet op de prijs. Een goede zaklamp kost om en nabij de € 40,- en is de investering waard. Ik heb vaak genoeg voor de goedkope oplossing gekozen. Uiteindelijk ben je dan meer geld kwijt, omdat je na een paar keer erachter bent, dat jouw goedkope product niet voldoet en dat je dan alsnog het duurdere product moet aanschaffen. Dan ben je dus twee keer geld aan het uitgeven. Neem mijn raad aan, ga in één keer voor het kwalitatief goede product.
Voor welke zaklamp kies je? Het makkelijk zijn om een zaklamp te hebben die je als lantaarn kunt gebruiken. Deze zaklampen kan je neerzetten of aan de nok van je tent ophangen. Heerlijk om na een lange dag buiten, in je slaapzak te kruipen en nog een hoofdstuk te lezen. Veel mensen kiezen toch voor een hoofdlamp. Ook handig voor bij het lezen of als je nog een avond-, nachtwandeling gaat doen of in het donker de afwas. Je hebt altijd het licht op de plaats waar je naar kijkt, erg handig. Maar niet iedereen vindt een band on zijn hoofd fijn en het nadeel is dat een hoofdlamp moeilijk neer te zetten is en op een plaats te richten is.
Denk er in ieder geval om dat een zaklamp je nachtzicht kan bederven. Schijn het licht van de lamp altijd naar de grond en hou de lantaarn zover mogelijk weg van je ogen. Denk ook om anderen als je met meerdere mensen aan het kamperen bent.
Boot
Hier geldt hetzelfde verhaal als over kamperen, voor het gebruik van een zaklamp op de boot. Belangrijk is natuurlijk dat je hier extra aandacht aan waterdichtheid besteed. Een goede waterdichte zaklamp heeft een IP67 bescherm klasse. Een zaklamp op de boot heeft een grote kans om nat te worden. Het helpt zeker als de lamp ook nog blijft drijven. Denk ook aan een opvallende kleur zodat je de zaklamp snel kunt vinden. Een lange levensduur van de batterijen heb je ook nodig, omdat je de lamp niet zo snel kunt opladen. Zorg dat je in ieder geval een voorraad nieuwe batterijen aan boord hebt.
Wild bekijken
Veel dieren die ’s nachts actief zijn hebben een reflecterende laag achter hun netvlies. Dit stelt ze in staat om extra licht op te vangen en beter in het donker te zien. Je kent dit fenomeen vast wel van katten en honden die je in het donker op de fiets of met de auto tegenkomt. Het licht van de koplampen schijnt in de ogen en je ziet twee gloeiende bolletjes terugkijken. Deze reflectie kun je gebruiken om in het donker met je zaklamp dieren op te sporen. Vossen, reeën, wasberen, de meeste dieren kun je op deze manier vinden. Zelfs krokodillen in Australië of leeuwen in Africa. Lang niet slecht, om daar een zaklamp bij je te hebben.
Honden uitlaten
Als je voor je naar bed gaat nog een ommetje met de hond gaat maken, is het erg handig om een zaklamp bij je te hebben. Zeker als je de hond los kan laten lopen. Dan weet je of de hond zijn behoefte al gedaan heeft of toch een muizenhol aan het uitgraven is. Het is dan handig om een lamp te hebben die een eigen laadstation heeft, zodat je elke avond met een opgeladen lamp op stap gaat. Denk er dan aan dat je een waterdichte lamp hebt, want je kan zo af en toe in een flinke stortbui terecht komen.
Sleutel vinden
Heb je ook wel eens zo’n moeite om het sleutelgat in het donker te vinden? Of baal je ervan als je iets laat vallen en het stuitert weg, poef…onvindbaar. Dan is het handig als je een klein zaklampje bij je hebt. Gewoon een die je als sleutelhanger koopt. Een zaklampje dat je altijd bij je hebt. Die je aan je sleutelbos hebt hangen of aan je tas/rugzak. Eentje die zichzelf oplaad via een zonnecel of die je op kan winden. Heel handig, zo’n lampje dat je altijd bij je hebt.
Zaklamp voor geocaching
Geocaching is een speurspel, dat steeds populairder wordt. Je kan online of met een app, GPS-coördinaten doorkrijgen van een van de plekken waar een cache is verborgen. De cache is eigenlijk een schat die bestaat uit een logboek, waar in je jouw naam kan achterlaten en vaak wat leuke snuisterijen die je als schat kan meenemen (als je zelf ook weer iets leuks achterlaat). De caches worden op een mooie plek in de natuur of in de stad verborgen. Een speciale cache is de nachtcache, waarbij de cache in het donker gevonden moet worden en is bestreken met speciale verf die in UV licht oplicht. Er bestaan zaklampen die UV-licht uitstralen, deze worden gebruikt om de nachtcaches te vinden. Geocaching is spannend spel, waar steeds meer mensen aan deelnemen.
